মূলঃ অমিত বাচ'লে, দীপংকৰ বসু
অনুবাদঃ ময়ূৰ চেতিয়া
অনা-পুঁজিবাদী উৎপাদন পদ্ধতিৰে ভৰা সমাজসমূহত কেনেদৰে পুঁজি-কেন্দ্রিক ঔদ্যোগিক খণ্ড কেতবোৰ বিকশিত কৰি আর্থিক উন্নতি সম্ভৱপৰ কৰিব পৰা যায় – এই বিষয়ে আজিও বিতর্কৰ ওৰ পৰা নাই। বৰঞ্চ এই প্রশ্নটো আজিও এক জীৱন্ত প্রশ্ন বুলিয়েই গণ্য কৰিব পাৰি। এই ঔদ্যোগীকৰণৰ নামতেই আজিও ভাৰতৰ বহুতো অঞ্চলত (ভূমি-অধিগ্রহণ বা অন্যান্য সম্পদৰ অধিকাৰৰ বিষয়লৈ) কৃষক তথা ৰাষ্ট্রৰ মাজত তুমুল যুদ্ধ চলি আছে। চাবলৈ গলেআজিও ভাৰতবর্ষৰ অর্থনীতিখনিক এক দ্বৈত অর্থনীতি বুলিয়েই কব পাৰি। এই দ্বৈততাৰ কাৰণ হৈছে – ঔপনিবেশিকতাবাদৰ উত্তৰাধিকাৰ। সহজ ভাষাত, ঔপনিবেশিক যুগতেই এই দ্বৈত অর্থনীতিৰ আৱির্ভাৱ ঘটিছিল। পিছে স্বাধীনতাৰ ৬০ বছৰৰ পাছতো ঔপনিবেশিক যুগৰ‘আধুনিক’ তথা ‘পৰম্পৰাগত’ অর্থনীতিৰ দ্বৈততাৰ দৰেই আজিও এফালে কৃষক, কাৰিকৰ, ক্ষুদ্র উৎপাদক, গৃহ-আধাৰিত শ্রমিক আদিৰে গঠিত অনানুষ্ঠানিক খণ্ড, আৰু আনফালে দেশী বিদেশী বৃহৎ পুঁজিৰে পৰিপূর্ণ আনুষ্ঠানিক খণ্ডৰ দ্বৈততা দেখিবলৈ পোৱা যায়।বিশেষকৈ ক্ষুদ্র স্তৰৰ কৃষি খণ্ডৰ বিপৰীতে বৃহদাকাৰ তথা পুঁজি কেন্দ্রিক বস্তু-নির্মাণ(manufacturing) খণ্ডত এই দ্বৈততা অতিশয় স্পষ্ট ৰূপত দেখা পোৱা যায়।
No comments:
Post a Comment